ISO 9001:2015 là tiêu chuẩn quản lý chất lượng phổ biến nhất, áp dụng cho mọi loại hình tổ chức và lĩnh vực. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng toàn diện, dựa trên tư duy rủi ro, cải tiến liên tục và hướng đến sự hài lòng của khách hàng. Trong khi đó, QC 080000:2017 lại tập trung vào ngành điện – điện tử, với mục tiêu quản lý và kiểm soát chất độc hại trong toàn bộ vòng đời sản phẩm. Nó tích hợp cùng QMS để giúp doanh nghiệp chứng minh sản phẩm “Hazardous Substance Free” (HSF), tuân thủ các quy định như RoHS và REACH.
Một khác biệt lớn là ISO 9001 cho phép loại trừ một số điều khoản không phù hợp, ví dụ thiết kế, còn QC 080000 không cho phép loại trừ, yêu cầu áp dụng đầy đủ. ISO 9001 chỉ cần chính sách chất lượng, trong khi QC 080000 bắt buộc có thêm chính sách HSPM và yêu cầu chỉ định một đại diện quản lý (DMR) chịu trách nhiệm toàn bộ hệ thống.
Ở khía cạnh quản lý rủi ro, ISO 9001 tập trung vào các rủi ro và cơ hội liên quan đến chất lượng, còn QC 080000 đi xa hơn khi yêu cầu kiểm soát rủi ro HS trong toàn bộ vòng đời sản phẩm, từ thiết kế, mua hàng, sản xuất đến phân phối. Điều này cho thấy QC 080000 có tính chuyên ngành và nghiêm ngặt hơn.
Về thiết kế, mua hàng và sản xuất, ISO 9001 chủ yếu yêu cầu đảm bảo chất lượng. QC 080000 lại đặt ra yêu cầu cụ thể như thử nghiệm theo IEC 62321, lập hồ sơ kỹ thuật (DoC, CoC, CE, RoHS), và quản lý chặt nhà cung cấp với bằng chứng HSF như CoC, SDS hoặc báo cáo thử nghiệm. Bên cạnh đó, QC 080000 kiểm soát HS trong toàn bộ quy trình để tránh nhiễm chéo, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và thu hồi sản phẩm khi cần.
ISO 9001 yêu cầu đánh giá nội bộ định kỳ QMS và xem xét lãnh đạo. QC 080000 mở rộng phạm vi, bao gồm cả HSPM và yêu cầu báo cáo cụ thể về hiệu quả loại bỏ chất độc hại. Hoạt động cải tiến cũng có sự khác biệt: ISO 9001 tập trung cải tiến liên tục hệ thống QMS, còn QC 080000 hướng vào việc giảm thiểu và loại bỏ HS, tăng khả năng kiểm soát và minh chứng bằng báo cáo thử nghiệm.
Cuối cùng, về chứng nhận, ISO 9001 được công nhận rộng rãi với nhiều tổ chức chứng nhận quốc tế, chứng chỉ có hiệu lực ba năm và được giám sát hằng năm. QC 080000 lại thuộc hệ thống IECQ, chỉ có một tổ chức công nhận duy nhất và áp dụng quy trình nghiêm ngặt hơn.
Tóm lại, ISO 9001:2015 và QC 080000:2017 đều mang lại lợi ích nhưng phục vụ mục tiêu khác nhau. ISO 9001 phù hợp cho mọi tổ chức muốn nâng cao chất lượng quản lý tổng thể, còn QC 080000 đặc biệt quan trọng với doanh nghiệp điện – điện tử cần chứng minh sản phẩm không chứa chất độc hại và tuân thủ quy định quốc tế. Trong nhiều trường hợp, việc áp dụng đồng thời cả hai tiêu chuẩn sẽ giúp doanh nghiệp vừa đảm bảo chất lượng, vừa tăng uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
